Wat krijg je als je AI, 1800 leerlingen en 700 jaar stadsgeschiedenis bij elkaar brengt? Een ambitieus, creatief en leerzaam filmproject dat straks te zien is tijdens Enschede700. Initiatiefnemer Jan Eppink (SayYeah) en samenwerkingspartner Marleen van Houts (Tetem) vertellen hoe ‘Enscheday the Film’ is ontstaan, groeit en inspireert.
AI en archiefmateriaal in de klas
Een AI-film over 700 jaar Enschede – dat was het oorspronkelijke idee van Jan Eppink, eigenaar van het Enschedese mediabedrijf SayYeah. Maar het moest méér worden dan een eenmalige productie. “Ik wilde de hele stad verbinden met het project. Niet alleen een film maken, maar iets doen met de samenleving. Toen dacht ik: hoe mooi zou het zijn als jongeren de basis leggen voor die film?”
“Ik wilde de hele stad verbinden met het project. Niet alleen een film maken, maar iets doen met de samenleving.”
Zo ontstond ‘Enscheday the Film’, een samenwerking tussen SayYeah, Tetem, de Bibliotheek Enschede en Demcon. De stadsgeschiedenis is opgedeeld in 70 tijdvakken. Elke deelnemende klas (van in totaal zo’n 40 scholen) kiest één tijdvak, doet onderzoek met behulp van een AI-chatbot – gevoed door gedigitaliseerd archiefmateriaal – en maakt een korte AI-geanimeerde video.
“We begeleiden de leerlingen bij het maken van een storyline, het formuleren van prompts en het samenstellen van beeld,” vertelt Marleen van Houts van Tetem. “Zo leren ze niet alleen over de geschiedenis, maar ook over kritisch denken, creativiteit en nieuwe technologie.”
“Zo leren ze niet alleen over de geschiedenis, maar ook over kritisch denken, creativiteit en nieuwe technologie.”
Kritisch omgaan met AI
AI biedt ongekende mogelijkheden, maar is niet feilloos. “We zagen dat de chatbot soms ging hallucineren – verzinsels presenteren alsof het feiten zijn,” zegt Van Houts. “Bijvoorbeeld met een compleet fictieve winnaar van de eerste Enschede Marathon. Inmiddels hebben we het systeem aangepast. Als de chatbot het antwoord niet weet, verwijst hij door naar het archief of andere bronnen.”
Juist dát maakt het project ook zo waardevol. “Leerlingen leren op een speelse manier wat AI is, maar ook hoe belangrijk het is om bronnen te controleren,” zegt Eppink. “Dat ze niet zomaar aannemen wat een chatbot zegt, maar zelf gaan nadenken: klopt dit eigenlijk wel?”
“Leerlingen leren op een speelse manier wat AI is, maar ook hoe belangrijk het is om bronnen te controleren.”
De kracht van samenwerking
De kracht van het project zit ook in de samenwerking. SayYeah zorgt als initiator en filmproducent voor de eindfilm en bewaakt de creatieve lijn. Tetem ontwikkelde de educatieve lessen en begeleidt de leerlingen stap voor stap in het maken van hun AI-video’s. De Bibliotheek Enschede stelde het archiefmateriaal beschikbaar en ontwikkelde samen met technologische partners een speciaal getrainde chatbot, waarmee scholieren zelf hun historische tijdvak kunnen verkennen. “Iedere partner brengt zijn eigen expertise in,” zegt Van Houts. “En dat werkt enorm goed. Het is een superpraktische samenwerking, waarin we echt op elkaar kunnen bouwen.”
“Iedere partner brengt zijn eigen expertise in.”
We brengen woorden en oude foto’s tot leven
Alle leerlingvideo’s dienen als inspiratie voor de grote eindfilm die SayYeah produceert: een AI-geanimeerde film van ongeveer 25 minuten over de volledige geschiedenis van Enschede. De première staat gepland voor 1 juli, tijdens het AI-congres op de Creatieve Campus. “We willen er echt een feestelijke avond van maken,” zegt Eppink. “Met een prijsuitreiking, een compilatie van de mooiste inzendingen en natuurlijk de eerste vertoning van de film.”
De film krijgt daarna een vervolg: een vertoning voor schoolklassen bij Concordia, en later in het jaar mogelijk ook op andere plekken, zoals zorginstellingen. “Zo wordt de film onderdeel van een grotere beweging waarin educatie, technologie en trots op de stad samenkomen,” aldus Van Houts.
Favoriete tijdvakken
Zelf zijn Eppink en Van Houts het meest gefascineerd door de bloeitijd van de textielindustrie. “De tijd dat Enschede connecties had met Manchester, banken oprichtte en echt op de wereldkaart stond,” zegt Eppink. “Hoe kregen die industriëlen dat toen voor elkaar? Daar kunnen we nu nog wat van leren.”
Van Houts: “Ik ben vooral benieuwd naar hoe Enschede eruitzag vóór de stadsbrand. Hoe klein het vroeger was, en hoe het zich ontwikkeld heeft. AI kan helpen om daar een beeld bij te krijgen, ook als er geen foto’s bestaan.”
Educatief avontuur met impact
Wat begon als een filmproject, is uitgegroeid tot een educatief avontuur met impact. “Het mooiste is misschien wel dat leerlingen zélf iets maken,” zegt Van Houts. “Dat ze ervaren dat ze met nieuwe technologie een verhaal kunnen vertellen. Dat geeft zelfvertrouwen.”
Beide makers hopen dat het project bijdraagt aan een bredere trots op Enschede. “We mogen echt blij zijn met dit mooie plekje,” zegt Eppink. “En als je een idee hebt, doe het gewoon. Verbind, werk samen en maak de stad een beetje mooier.”
“Verbind, werk samen en maak de stad een beetje mooier.”
Van Houts vult aan: “Door dit project ben ik nog meer gaan waarderen hoe bijzonder Enschede eigenlijk is. Soms kijken we naar de stad door een bril van ‘wat er ontbreekt’. Maar je kunt ook kijken naar wat er allemaal wél is – aan mensen, initiatieven, verhalen. Dat perspectief willen we graag meegeven.”
Dit is een interview uit de Huis aan Huis Enschede700 special van 14 mei 2025.
Ontvang elke twee weken de Uit in Enschede nieuwsbrief met daarin het laatste nieuws rondom Enschede700 en leuke tips voor activiteiten in Enschede!
